- Czym zajmuje się terapeuta miofunkcjonalny?
- Czym są zaburzenia miofunkcjonalne strefy ustno-twarzowej?
- Czy moje dziecko ma zaburzenia miofunkcjonalne strefy ustno-twarzowej?
- Ankieta dla rodziców
- Diagnoza zaburzeń miofunkcjonalnych strefy ustno-twarzowej
- Terapia zaburzeń miofunkcjonalnych (MFT) strefy ustno-twarzowej
- Dlaczego warto wybrać MFT w Nobilismed?
Czym zajmuje się terapeuta miofunkcjonalny?
Strefa ustno-twarzowa pełni wiele funkcji. Oczywiście jedną z nich jest mówienie. Jednak prymarnymi czynnościami zachodzącymi w tym układzie są między innymi oddychanie oraz jedzenie. Terapeuta miofunkcjonalny zajmuje się diagnozą oraz terapią zaburzeń pracy całej strefy ustno-twarzowej. Zwraca uwagę na pozycję spoczynkową warg, żuchwy i języka. Bada związane z nimi funkcje, tj.: oddychanie, odgryzanie, żucie i przełykanie. Potrafi dostrzec przyczyny złej pracy mięśni w obrębie układu ustno-twarzowego, leżą u podstaw problemów pacjenta, tj.: zła artykulacja, nienormatywne połykanie, wady zgryzu, zaburzenia pracy stawów skroniowo-żuchwowych, chrapanie oraz bezdech podczas snu. Terapeuta miofunkcjonalny współpracuje ściśle z lekarzami specjalistami z zakresu otolaryngologii, audiologii i foniatrii, ortodoncji oraz fizjoterapeutami, osteopatą, terapeutą SI.
Czym są zaburzenia miofunkcjonalne strefy ustno-twarzowej?
Zgodnie z proponowanymi hipotezami, zmiana nawyków żywieniowych człowieka oraz zmiany ewolucyjne prowadzące do gracjalizacji (wysubtelnienia) ludzkiej twarzoczaszki mogą przyczyniać się do obserwowanej wysokiej częstości występowania niekorzystnych zmian anatomicznych oraz zaburzeń czynnościowych rejonu ustno-twarzowego.
Pośród najczęściej występujących odmienności anatomicznych wymieniane są: skrzywienia przegrody nosa, podniebienie gotyckie, wady zgryzu i wady gnatyczne, zespół długiej twarzy (ang. long face syndrome) zwany dawniej twarzą adenoidalną czy zespół wąskiej szczęki. Coraz częściej do tej grupy włączane są również ankyloglosja (skrócone wędzidło języka) czy obniżone napięcie mięśniowe. Zależności pomiędzy nieprawidłowościami anatomicznymi, a zaburzeniami funkcji w strefie ustno – twarzowej są złożone. Pomimo wieloletniej dyskusji prowadzonej przez naukowców i medyków, nadal nie potrafimy jednoznacznie odpowiedzieć na pytanie czy zaburzenia funkcjonalne są konsekwencją czy przyczyną obserwowanych zmian anatomicznych. Najprawdopodobniej zależności te są obustronne.
Czy moje dziecko ma zaburzenia miofunkcjonalne strefy ustno-twarzowej?
Wnikliwa obserwacja własnego dziecka przez rodzica pod kątem rozwoju prawidłowych funkcji związanych z przyjmowaniem pokarmu (gryzienia, żucia, połykania), występowania fizjologicznego, tj. nosowego toru oddychania, oraz beznapięciowym domknięciem szpary ust pozwala na szybką identyfikację problemu oraz wczesne włączenie terapii.
Chcąc ułatwić Państwu ocenę występowania ewentualnych cech zaburzeń miofunkcjonalnych strefy ustno-twarzowej u dziecka przygotowaliśmy specjalną ankietę. Ankieta jest w pełni anonimowa, a udzielone przez Państwa odpowiedzi nie są przez nas rejestrowane.
Ankieta dla rodziców oceniająca prawdopodobieństwo występowania zaburzeń miofunkcjonalnych strefy ustno-twarzowej
Drogi rodzicu, chcąc ułatwić Ci ocenę dziecka pod kątem występowania zaburzeń miofunkcjonalnych strefy ustno-twarzowej, przygotowaliśmy krótką ankietę. Zawiera ona 6 pytań. Poniżej każdego z wyszczególnionych pytań znajduje się lista podpunktów, które mają na celu ułatwić Ci udzielenie odpowiedzi na zamieszczone pytania. Jeżeli uznasz, że wyszczególnione podpunkty (w części lub w całości) trafnie opisują Twoje dziecko, zaznacz odpowiedź -tak. Udzielenie odpowiedzi twierdzącej (tak) na którekolwiek z zamieszczonych pytań sugeruje wizytę u profesjonalnego logopedy- terapeuty miofunkcjonalnego.
UWAGA! Ankieta nie służy stawianiu diagnozy. Nie jest walidowanym narzędziem diagnostycznym. Jej celem jest zwrócenie Państwa uwagi na występowanie zachowań u dziecka mogących wskazywać na trudności rozwojowe w zakresie strefy ustno-twarzowej, które wymagają oceny profesjonalisty. Potwierdzenie diagnozy bądź wykluczenie występowania zaburzeń miofunkcjonalnych strefy ustno-twarzowej wymaga wnikliwej oceny logopedy-terapeuty miofunkcjonalnego.
Czy u Twojego dziecka obserwujesz:
1. Wybiórczość pokarmową, tj.:
- Je tylko wybrane przez siebie pokarmy
- Wybiera chętniej pokarmy miękkie i łatwe do pogryzienia
- Unika jedzenia mięsa lub innych produktów wymagających długiego żucia
- Z trudnością przechodzi kolejne etapy rozszerzania diety
- Nie toleruje różnych faktur jedzenia (np. konsystencji grudkowatej, lun innych)
UWAGA! W wybranych przypadkach wybiórczość pokarmowa u dzieci w wybranych przypadkach wymaga oceny specjalisty gastroenterologa dziecięcego oraz terapeuty zaburzeń integracji sensorycznych.
2. Trudności z odgryzaniem pokarmu, tj.:
- Dzieli pokarm na małe części przed włożeniem do ust
- Odgryza zbyt małe lub zbyt duże kawałki pokarmu, po czym wypluwa je lub krztusi się
- Odgryza bokiem, zamiast siekaczami
- Nie potrafi zjeść jabłka, kanapki lub innych produktów, jeśli nie są pokrojone
3. Trudności z żuciem i połykaniem, tj.:
- Je długo i/lub z trudem
- Je z niechęcią
- Robi dziwne miny podczas jedzenia
- Robi częste przerwy podczas jedzenia
- Często krztusi się, dławi
- Wypluwa duże, częściowo przeżute kawałki jedzenia
- Chomikuje pokarm w policzkach
- Boi się przełknąć tabletkę
- Pomaga sobie palcami przesuwać pokarm w buzi
- Nadmierne się ślini
UWAGA! W wybranych przypadkach trudności z połykaniem, szczególnie jeśli towarzyszy im krztuszenie, zachłystywanie lub epizody zasinienia w trakcie jedzenia u dzieci wymagana jest ocena specjalisty gastroenterologa dziecięcego i/lub otolaryngologa dziecięcego oraz foniatry. W wybranych przypadkach trudności z żuciem i połykaniem wymaga konsultacji terapeuty zaburzeń integracji sensorycznych.
4. Zaburzenia sensoryczne (czuciowe) w strefie ustno-twarzowej, tj.:
- Nadmiernie lub nietypowo reaguje na określone zapachy i/lub smaki
- Poszukuje wyraźnych doznań smakowych i węchowych
- Chętnie wkłada do ust różne przedmioty
- Wygórowany odruch wymiotny
UWAGA! W wybranych przypadkach dzieci z zaburzeniami sensorycznymi w strefie ustno-twarzowej mogą wymagać konsultacji terapeuty integracji sensorycznej.
5. Różnego typu parafunkcje w strefie ustno-twarzowej, tj.:
- Obgryza paznokcie
- Zasysa lub przygryza wargę
- Często oblizuje usta lub bawi się językiem, zasysa własny język
- Ssie bluzki, kołnierzyki, kocyki
- Gryzie ołówki i długopisy
6. Cechy nieprawidłowego oddychania podczas snu, tj.:
- śpi z otwarta buzią
- chrapie regularnie
- obserwujesz okresowe przerwy w oddychaniu
- śpi niespokojnie
- często wybudza się z płaczem
- nadmiernie się poci
- śpi w dziwnych pozycjach
- odchyla głowę ku tyłowi
UWAGA! Dzieci z cechami nieprawidłowego oddychania podczas snu wymagają oceny lekarza specjalisty otolaryngologa dziecięcego.
7. Zaburzenia zgryzowe oraz gnatyczne, tj.:
- zgryz otwarty
- zgryz krzyżowy
- tyłozgryz
- podniebienie gotyckie lub typu V (wysokie)
- stłoczenie zębowe
UWAGA! Dzieci z zaburzeniami zgryzowymi i gnatycznymi wymagają oceny ortodonty i/lub chirurga szczękowego.
8. Nieprawidłową artykulację (wymowę), tj.:
- Podczas mówienia wkłada język między zęby
- Mówi niewyraźnie
- Nieprawidłowo wymawia niektóre głoski
- Mówi bardzo cicho
- Brakuje mu tchu podczas mówienia
UWAGA! W wybranych przypadkach dzieci z zaburzeniami artykulacji i emisji głosu, szczególnie dzieci z bezgłosem, głosem cichym, chuchającym, chrypką, dusznością wymagają oceny lekarza specjalisty z zakresu audiologii i foniatrii i/lub laryngologii dziecięcej.
UWAGA! Logopeda – terapeuta miofunkcjonalny nie jest lekarzem. Diagnozuje występowanie zaburzeń strefy ustno-twarzowej oraz wad wymowy oraz zastosuje właściwą terapię. Logopeda- terapeuta miofunkcjonalny ściśle współpracuje z zespołem lekarskim, szczególnie ze specjalistami z zakresu laryngologii dziecięcej oraz audiologii i foniatrii. W wybranych przypadkach logopeda – terapeuta miofunkcjonalny sugeruje konieczność konsultacji lekarskich w celu ewentualnej dalszej diagnostyki i leczenia współistniejących problemów zdrowotnych.
Diagnoza zaburzeń miofunkcjonalnych strefy ustno-twarzowej – kolejny krok, jeśli podejrzewam zaburzenia u mojego dziecka.
Jeśli podejrzewam u mojego dziecka zaburzenia miofunkcjonalne strefy ustno-twarzowej powinno być ono zdiagnozowane przez profesjonalnego logopedę – terapeutę miofunkcjonalnego. Diagnozę należy przeprowadzić najszybciej jak to możliwe, ponieważ wczesna interwencja ułatwia skuteczne leczenie. Nie ma zatem dolnej granicy wieku, która ograniczałaby możliwość diagnozy i terapii. Rozwój dzieci jest procesem złożonym i wieloetapowym, a pojawiające się trudności czy opóźnienia mogą mieć efekt kuli śnieżnej, tzn. narastać z wiekiem i pociągać za sobą kolejne trudnosci rozwojowe.
Proces diagnostyczny składa się z kilku etapów, które obejmują szczegółowy wywiad z rodzicami dziecka, przeprowadzenie wnikliwego badania przedmiotowego oraz obserwację kliniczną dziecka. Terapeuta miofunkcjonalny wykona również szczegółową dokumentacje fotograficzna/video w celu analizy postępów terapii. Proces diagnostyczny wymaga zazwyczaj 2-3 spotkań w gabinecie. Trafność diagnozy i spersonalizowany program terapeutyczny jest kluczem do sukcesu, zatem warto poświęcić ten czas na wnikliwą ocenę dziecka i zbudowanie zaufania między małym pacjentem i terapeutą.
Podsumowaniem procesu diagnostycznego jest pisemnie sformułowany dokument opisujący szczegółowo występujące zaburzenia miofunkcjonalne u dziecka. Na jego podstawie ustalany jest indywidualny program terapeutyczny i „prace domowe”. Jeżeli zachodzi konieczność dodatkowych konsultacji specjalistycznych, tj.: lekarskich, fizjoterapeutycznych czy procesów integracji sensorycznej będą one możliwe do przeprowadzenia w naszej placówce.
Terapia zaburzeń miofunkcjonalnych (MFT) strefy ustno-twarzowej.
Zadaniem terapii miofunkcjonalnej jest usprawnienie strefy ustno-twarzowej, tak aby funkcje pobierania pokarmu, żucia, połykania przebiegały w sposób prawidłowy. Celem terapii jest również nauka prawidłowej pozycji spoczynkowej i usprawnienie czynności języka, który jest jednym z głównych mięśni stymulujących prawidłowy rozwój szkieletu twarzoczaszki. Wspomaga również eliminację niefizjologicznego ustnego toru oddychania i uzupełnia terapię obturacyjnych zaburzeń oddychania podczas snu u dzieci. Terapia ma również pozytywny wpływ na prace stawów skroniowo-żuchwowych oraz właściwą artykulację.
Terapeuta miofunkcjonalny opracuje indywidualny program terapii do stwierdzonych zaburzeń w funkcji strefy ustno-twarzowej i dostosuje harmonogram wizyt i ćwiczeń do samodzielnego wykonania w domu pacjenta.
Terapeuta pracuje jednoczasowo tylko z jednym pacjentem. Wizyta diagnostyczna trwa ok. 50 minut. Czas trwania wizyt kontrolnych jest dopasowywany do pacjenta. Zajęcia odbywają się w profesjonalnie wyposażonym gabinecie do prowadzenia terapii miofunkcjonalnej.
Dlaczego warto wybrać MFT w Nobilismed?
Trudności rozwojowe u dzieci to często problem złożony i wymagający holistycznego i spersonalizowanego podejścia do pacjenta. Ogromną zaletą przychodni Nobilismed jest ścisła współpraca w zespole lekarzy specjalistów z wieloletnim doświadczeniem w pracy z pacjentami pediatrycznymi nabytym w wiodących szpitalach dziecięcych, logopedów, neurologopedów, fizjoterapeutów, terapeutów SI, ręki oraz wielu innych. Dzięki stałej wymianie doświadczeń możemy działać wspólnie i jednokierunkowo w celu optymalizacji procesu terapeutycznego naszych pacjentów. Głęboko wierzymy w sens pracy zespołowej, wymiany wiedzy i stałego podnoszenia swoich kwalifikacji. Jesteśmy po to, by naszą wiedzą i doświadczeniem wesprzeć Was drodzy Rodzice w zapewnieniu Waszym dzieciom możliwości optymalnego i niezakłóconego rozwoju. Serdecznie zapraszamy!